AVRUPA – NBA OTOBANI ve HEDO

Avrupa’dan NBA’e beyin ve yetenek transferi 1964 jenerasyonunun Olimpiyat ve Dünya Kupası’nda Amerika gençlerini oyun içinde aciz göstermesiyle başladı. Gelmiş geçmiş en yetenekli Avrupalımız Drazen Petrovic’ti. Avrupa’da Mozart muamelesi gören Drazen’i NBA’de zor günler bekliyordu.

Fiziksel olarak ABD’li rakiplerinden geride olan ancak yetenek ve basketbol bilgileriyle oyunu zaman zaman kedi fareye çeviren Drazen Petrovic, Arvydas Sabonis, Sasha Volkov ve ardından Vlade Divac, Toni Kukoc gibi her şeyi üst düzey yapan Avrupalılar, NBA’e önce patikayı sonra da yolu açtılar. Girizgahta da söylediğim gibi özellikle alanı genişleten, fiziksel güç ve çabukluğu büyüten kurallar içinde dayak yemeğe Drazen henüz hazır değildi. Onu çok yıpratan sürece kardeşleri hatta evlatları daha hazır durumdalardı. Şimdilerde ise Avrupalı yetenekler artık otoban üzerinden yenidünyaya ulaşıveriyorlar. Bu otobanın inşaatında en önemli oyunculardan biri de kuşkusuz Hidayet Türkoğlu’ydu.

Şimdi Hidayet’in bile bilmediği bir anı da eklemek istiyorum. Yıllar 1998’i gösterirken ben basketbolu bırakma hazırlıklarındaydım. Ülkenin en iyi basketbol okulunu açmakLider ayakkabı markası NIKE, Türkiye Yetkilisi VEPA aracılığıyla yıllarca sponsorumdu (Ben de biraz oyuncuydum)… Sistemli bir spor okulu kurma ve büyütme kararımı verdiğimde Metin Petorak ve Vedat Bey’le bir araya gelmiştik. O zamanlar NIKE Türkiye’ye ofis açarak Hollanda merkezini taşımaya karar vermişti. VEPA Mağazacılıkta kalacaktı. Bu geçiş sürecinde Pazarlama başında olan Esen Hanım da toplantıdaydı. Hollandalı Pazarlama Departman Direktörü spor okulu, turnuva ve kamplarının yanında bireysel sponsorlukların çok önemli olduğunu o yüzden en iyi Türk Genç Oyuncuyu istediklerini söyledi. Ben de duraksamadan Hidayet dedim. Adam ağlamaklı bir suratla, “I’m sorry! WHY, WHEN!” dedi. Masada 5 kişi şaşkınlıkla ne demek istediğini anlayamadık. O bize biz ona 15-20 sn baktıktan sonra “When did he died?” dedi. İşte o zaman Hidayet’in Amerika’da “He Died” olarak anlaşılacağını ilk fark edenlerden biri olduk. Neyse konumuza dönelim…

Hidayet Türkoğlu 1998-99 Yıllarında NBA’n takibine giren “PROSPECT” oyunculardan biriydi. Ancak yeteneklerinin üstünlüğüne rağmen fiziksel olarak kas kütlesi eksikti. Zargana görüntüsünün yanında her zaman her yerde her şeyi yapabilecek beceriye sahip olduğunu sürekli ispatlıyordu. Uzak şutu nispeten uzun ama yeterince güçlü olmayan kolları ve omuzları nedeniyle istikrarlı değildi. Ama potaya gidebiliyordu.

NBA’in kapısından içeri 2000 draft’ında 1.tur 16. Sırada Sacramento Kings tarafından seçildi. Ondan önce draft olan Mirsad Türkcan NBA hedeflerine ulaşamamıştı. Ancak Hidayet daha ilk sezonunda 17 Dakika ortalamayı yakaladı. Harika bir kimyası olan takıma adım atması onun için güzel bir şanstı. Chris Webber gibi bir bey efendi, Peja ve Vlade gibi iki eski komşu, Jason Williams gibi tatlı bir deli,  Scott Pollard gibi her takımda bulunmasını isteyeceğin sağlam yürek ve saygı değer coach Rick Adelman…

Şampiyonluk yüzüğüne sahip ilk Türk oyuncu belki de o olacaktı. Ancak 26 Mayıs 2002’de hepimizin kalbine mızrak gibi saplanan Robert Horry üçlüğü onu muhtemel bir şampiyonluk kupasından uzak bıraktı. 

Tam 15 yıl NBA’de saygıdeğer takımların önemli bir parçası oldu; kariyerini 11 Sayı, 4 Ribaunt, 2.8 asist gibi tamamlarken yer aldığı takımlarla sadece 2 sezon play-off oynayamadı.

Peki, Hidayet 2023’de 21 yaşında olsaydı ne olurdu? Muhtemelen, 23 yıl evvelki He-Do’dan 6-8 kg daha fazla kası olurdu. Böylece şu andaki az bilgili ABD gençlerini çok daha erken avlayabilirdi. Hidayet fiziksel farkı her sene azaltmakla beraber kendini tam olarak hazırlaması 5 sene sürdü. İlk 3 sezon potaya sonuna kadar gitmekte hep tereddüt yaşıyordu. Orta yolda kesiyordu. Orlando seneleriyle beraber oyuncu azaltarak potaya giden, pasları bulan, sahaya çıktığı her maçta ilk beş başlayan, savunma ayaklarında doğru zamanlamaları beceren, ceza şutlarını %40-45 seviyesinde sokan, son saniye toplarını tereddütsüz kullanan bir lider olmuştu.

Son 23 yılda ABD’de fiziksel olarak gelişen basketbolcular basketbol fundamental ve oyun okuma konusunda sürekli gerilediler. O yüzden Jokic ve Doncic elini kolunu sallaya sallaya basketbolunu oynuyor. Çünkü karşısındakinin onların ne düşündüğü hakkında “fikri” yok.

Hidayet Türkoğlu, 2020’de NBA’de olsaydı hiç kuşkusuz doğru bir takımla MVP adayı olarak yüzüksüz kalmayacağından eminim.